Temmuz 2015
Isık Kırılmasını Gözlemleme Aleti
İbn el-Heysem (ö. 432/1041’den sonra) kırılmanın (inʿiṭāf) değişik durumlarıyla deney yapmaya yönelik bir alet tarif etmektedir, bu arada ışığın giriş açısı (zāviye ʿaṭfiyye), kırılma açısı (zāviye bāḳiye) ve sapma açısı (zāviye inʿiṭāfiyye) arasındaki ilişki incelenmektedir. Bu tarif 1884 yılında E. Wiedemann tarafından Latince tercümeden, Arapça orijinalle […]
0 Read More
Namaz Pusulası
19. yüzyıldan bir Osmanlı-Türk pusulasının üç rekonstrüksiyonu. Orijinali Köln’deki RautenstrauchJoest-Museum für Völkerkunde müzesinde bulunmaktadır. Bu pusula 1251/1853 yılında Aḥmed b. İbrāhīm eş-Şerbetlī isimli birisi tarafından imal edilmiştir. Pusula iğneli merkez çevresindeki dairede İslam dünyasından bazı önemli şehirlerin isimleri ve koordinatları kaydedilmiştir. Bu yerlerden birisinde bulunulduğu takdirde, […]
0 Read More
Arap-Islam Kokenli Küresel Usturlap
Bu küresel usturlap, Arap-İslam kültür çevresinden Avrupa’ya gelmiş ve 1962 yılında Oxford’da bulunan Museum of the History of Science müzesi tarafından bir açık arttırmada satın alınmıştır31. Bu usturlap, 1480 yılında Mūsā adlı bir usta tarafından imal edilmiştir. Küre pirinçtendir ve 83 mm. lik bir çapı vardır. […]
0 Read More
Ekvatoral-Halkalı Günes Saati
Bu alet, ekvator düzlemi enleminin gözlem yapılan yerin ufuk düzlemine ayarlanması ilkesine göre çalışmaktadır. Böylelikle, bu Avrupa güneş saati Arap-İslam çevresinde dāʾiret muʿaddil en-nehār olarak adlandırılan araçların geleneğindendir. Bu tip, 17. ve 18. yüzyılda Avrupa’da yayılmış görünmektedir. 1990 tarihli Amsterdam sergi kataloğu Time’da19, bunlardan iki örnek […]
0 Read More
HİNDİSTAN MOĞOL İMPARATORLUĞU’NDA RASATHANELER
Genel Bilgiler ve Jaipur Rasathanesi Timur Semerkant’ında Sultan Ulug Bey ve astronomları tarafından büyük bir titizlikle yürütülen astronomi ve matematiksel coğrafya çalışmaları, Babür’ün 932/526 yılında Moğol İmparatorluğu’nu kurması sonucu siyasi güçle birlikte Hindistan’a kaymıştı. Orada 18. yüzyılın başlarına kadar ortaya çıkan astronomik gözlem araçları ve yer […]
0 Read More
Semerkant Rasathanesi
Semerkant Rasathanesi, Timur’un torunlarından Muḥammed Ṭaraġay b. Şāhruḫ Uluğ Bey (796- 853/1394-1449) tarafından kurulmuştur. Uluğ Bey bizzat astronom idi ve girişiminde kuşkusuz Merāġa Rasathanesi’nden esinlenmişti. Binanın tam olarak ne zaman yapıldığı ve bitirildiği bilinmemektedir. «ʿAbdurrezzāk [es-Semerqandī Maṭlaʿ-i Saʿdeyn ve-Mecmaʿ-i Baḥreyn adlı eserinde] 823/1420 yılı olaylarını anlatırken, […]
0 Read More