Mart 2017
Paralaks Cetveli
Tycho Brahe tarafından instrumentum parallaticum sive regularum olarak nitelendirilen alet, Ptoleme’nin órganon parallaktión adlı aletinin geliştirilmiş bir versiyonudur. Bu araç ahşaptan imal edilmiştir. Nişangâh bacağı 1.7 metrelik bir uzunluğa sahiptir ve iki nişangâh taşımaktadır. Ptoleme modelinden farklı olarak alt bacak ufka kadar ölçüm yapılabilecek uzunluktadır. Bu […]
0 Read Moreİbn-i Sînâ’nın Tesviye Aracı
Yıldız yüksekliklerini belirlemeye yarayan ve bacakları yaklaşık 3,5 metre uzunlukta olan bir gözlem aletinin tarifi sırasında İbn Sînâ (ö. 428/1037) bir tesviye aracını tanıtmaktadır. Yuvarlak bir küvet, suyun yüksekliği tam olarak küvetin kenarıyla örtüşene kadar su ile doldurulur. Su bulanık veya renklendirilmiş olmalıdır. Tesviye […]
0 Read More
Katipli Mum Saati
el-Cezerī (600/1200 civarı) kitabında değişik noktalarda yetersiz gördüğü ve kendi yapımıyla değiştirdiği Yūsuf el-Asṭurlābī isimli birisi tara- fından imal edilmiş bir mum saati tarif etmekte- dir. Bu saatin işleyişine ilişkin şunları söylemekte: «Bu, şu şekilde işlemektedir: Mum, güneşin batışı ile mahfazaya oturtulur ve 15 […]
0 Read MoreGemi Değirmeni
«Mūsā’nın üç oğlu» (Benū Mūsā) 3./9. yüzyılın ortalarında yazılmış «kendiliğinden çalan nefesli alet» hakkındaki risalelerinde, bir gemi değirmenden (ʿaraba) bahsetmektedirler. Coğrafyacı İbn Ḥavḳal 4./10. yüzyılda Dicle’de Musul civarında «benzerlerinin dünyada nadiren görülebileceği» gemi değirmenlerinin (Arap. çoğ. ʿUrūb) mevcut olduğunu bildirmektedir. Bunlar ahşaptan ve demirden inşa edilmişlerdi, […]
0 Read More